mehmet yüce'nin, "idmancı ruhlar: futbol tarihimizin klasik devreleri: 1923-1952, türkiye futbol tarihi - ikinci cilt" kitabından;
izmir ligi (1929-30)
izmir ligi'nin birinci devresi 29 kasım 1929 cuma günü karşıyaka, altın ay, altay, sakarya, altınordu, karşıyaka sebat, güzel izmir, bayraklı, yıldız, anadolu ve göztepe kulüplerinin katılımı ile kalabalık bir surette başladı ve 2 mayıs 1930 tarihinde nihayetlendi. bu bölüm nihayetinde final grubuna iştirâk hakkı kazanacak kulüpler belirlenmiş oldu.
ligin ilk kısmında son derece feci hâdiseler meydana geldi. 27 aralık 1929 tarihinde oynanan müsabakada altın ay'lı ihsan bey'in dizi altaylı vehbi'nin karnına isabet edince zavallı oyuncu yerde kıvranmaya başladı. durumun ciddiyetini görenler tarafından derhal askeri hastaneye kaldırılarak ameliyatı alındı. ameliyat sırasında bağırsağı koptuğu anlaşılan vehbi bey ertesi gün maalesef vefat etti.
6 mart 1930 tarihinde de altınordu camiasının başına bir felâket geldi. altınordu birinci takımının oyuncusu rasim bey, amcaoğlu kemâl bey tarafından bıçaklanarak öldürüldü. hâdisenin sebebi altınordu birinci takımına seçilemeyen kemâl bey'in, birinci takımda oynayan amcaoğlu rasim bey'i bundan sorumlu tutmasıdır. rasim bey güzel bir idmancı ruh, bir futbol meleği olarak genç yaşta maalesef hayatını kaybetmiştir.
memleketin belki de ilk seyircisiz müsabakası 10 ocak 1930 tarihinde altay-karşıyaka arasında oynanmıştır. futbol heyeti müsabakanın seyircisiz yapılması konusunda karara varmış, sahaya seyirciler alınmamış, halk maçı duvar üzerinden seyretmiştir. fakat seyirciler ikinci devre sahaya hücum etmişler, hakem de maçı tatil etmiştir.
müsabakalarının tamamına eriştiğin bu ligin nihayetinde altay 28, sakarya 27, altınordu 23, karşıyaka 22, altın ay 21, göztepe 21 ve karşıyaka sebat 21 puan topladı. göztepe ve karşıyaka sebat kulüpleri terfi / tenzil müsabakaları yaptı:
izmir ligi l. devre (1929-30) puan cetveli
kulüp..................o...g...b...m...a...y...p altay....................10...8...2...-...19...6...28 sakarya...............10...8...1...1...13...6...27 altınordu..............10...5...3...2...27...11...22 karşıyaka............10...5...2...3...13...10...22 karşıyaka sebat...10...5...2...3...18...12...21 altın ay.................10...5...1...4...13...9...21 göztepe...............10...5...1...4...17...14...21 anadolu...............10...2...2...6...10...14...16 güzel izmir...........10...2...2...6...8...13...16 bayraklı..............10...1...1...8...7...34...12 yıldız...................10...-...1...9...3...19...10
ligin ilk devresini ilk dört sırada bitiren kulüpler altay, sakarya, altınordu ve karşıyaka ile 21'er puanda bitiren takımlardan altın ay final grubuna doğrudan iştirâk ettiler. göztepe ve karşıyaka sebat kulüpleri ise final grubuna kalabilmek için terfi / tenzil müsabakaları oynadı.
not: aynı puanın üç takımdan altın ay'ın neden terfi / tenzil müsabakası oynamadığı bilinmiyor. bu araştırılması gereken bir konu... altın ay kura ile final grubuna yükselmiş olabilir.
izmir ligi (1929-30) terfi / tenzil play off maçı
tarih...birinci takım...netice...ikinci takım 09.05.1930...göztepe h-0 karşıyaka sebat karşıyaka sebat maça çıkmadı ve sonradan hükmen mağlup addedildi. 16.05.1930...göztepe 2-2 karşıyaka sebat maç karşıyaka sebat takımının çekilmesi nedeniyle yarıda kaldı. böylece göztepe birinci, karşıyaka sebat da ikinci kümeye dâhil oldu.
mehmet yüce'nin, "idmancı ruhlar: futbol tarihimizin klasik devreleri: 1923-1952, türkiye futbol tarihi - ikinci cilt" kitabından;
izmir ligi final grubu (1929-30)
göztepe'nin de katılımıyla altı kulüp final grubuna kaldı. ilk etapta aldıkları puanlara ilâve edilmek üzere tek devreli bir lig tertiplendi:
izmir ligi (1929-30) final grubu puan cetveli kulüp..........o...g...b...m...a...y...p sakarya......5...4...0...1...11...8...40 altay..........5...2...0...3...10...10...37 karşıyaka...5...3...1...1...11...5...34 göztepe......5...3...0...2...8...10...32 altın ay........5...2...0...3...11...7...28 altınordu.....5...0...1...4...3...14...28
20 haziran 1930 tarihinde oynanan karşıyaka-altın ay müsabakasında altın ay kaptanı tosun bey, karşıyaka lehine verilen penaltı üzerine takımını sahadan çekti. maç 2-1 karşıyaka lehine hükmen tescil edildi.
27 haziran 1930 tarihinde yapılan altın ay-sakarya müsabakası 1-0 altın ay lehine bitti. mamafih geçen müsabakada hakeme itaatsizlik sebebi ile müsabaka harici bırakılan müdafi oyuncusunu bu maçta da oynatan altın ay hükmen mağlup sayıldı.
final grubunda toplanan puanlar, ilk grupta elde edilen puanlara eklendi. nihayetinde; otuz yedi puanlı altay'ın önünde kırk puan toplayan sakarya kulübü izmir şampiyonu oldu.
bu sene bütün kulüpler ligin tek ilk devresine katıldığından ikinci küme tertip edilmedi. her sene olduğu gibi ikinci takımlar ligi bu sene de yapıldı.
