halil kiraz... attığı şutlarla ağları yırtan, kalecileri bayıltan golleriyle adı "bombacı halil" olarak tarihe geçen atletico madrid zaferinin kahramanlarından halil kiraz. "bombacı halil" denildiği zaman, akla gelen ilk şey o meşhur, dillerden düşmeyen atletico madrid zaferidir. o zamanlar avrupa fuar şehirleri kupası adı altında yapılan, şimdiki adıyla "uefa kupası"ndaki atletico madrid maçı onun hayatında büyük önem taşır. işte halil kiraz'ın ağzından atletico madrid maçı: "o zamanlar göztepe forması giymenin, rahmetli gürsel aksel'in yanında oynamanın bizim için ayrı bir yeri vardı. hiç unutmuyorum o günü. atletico madrid'i 3-0 yenmemiz gerekiyordu. bulgar hakem penaltı noktasını gösterdiğinde bu zorlu maçı kazanacağımızı o anda hissettim. penaltıyı rahmetli gürsel aksel ağabeyimiz kullanacaktı.
iki kaşının ortasına
nevzat güzelırmak, gürsel ağabeyin yanına yaklaşarak bir şey söyledi. gürsel aksel parmağıyla beni göstererek "penaltıyı sen kullan" dedi. sonra nevzat yanıma geldi ve "ne sağa, ne sola. kalecinin iki kaşının arasını nişan al" deyince ben de "kolaysa gel de sen at" dedim. alsancak stadı'nda kendi nefesimi duyar gibiydim. hayatım boyunca penaltı kullanmamıştım. nasıl bu görevi bana verirler diye düşünüyordum. bütün gücümü toplayıp nevzat'ın dediği gibi kalecinin üstüne nişan aldım, şut öyle sert gitti ki, top ağları yırtarak dışarı çıktı. daha sonra ikinci golü gürsel ağabey attı. rakibimiz 9 kişi kalınca şansımız da arttı. 88. dakikada yaklaşık 30 metreden sol çaprazdan kaleye öyle sert ve hesaplayarak vurdum ki, top benim dahil kimsenin inanamayacağı güzellikte ağlara gitti."
halit kıvanç'ın 1983 basımlı "gool diye diye" kitabından;
izmir alsancak stadı'ndan yaptığım bir yayın spikerlik yaşantımın en güzel anılarından birini yaratmıştı. başka bakımdan da, futbolumuzun büyük bir zaferiydi bu... o mevsim avrupa kupalarında işler iyi gitmemişti. beşiktaş, şampiyon kulüpler turnuvasında yine avusturya'nın rapid'ine düşmüş, iki maçı da (1-0 ve 3-0) kaybederek elenmişti. kupa galibimiz altay da belçika'nın güçlü ekibi standard liege önünde iyi futbol oynamış, ama iki maçın birinde 0-0'ı aşamamış, ötekinne de 3-2 yenilmekten kurtulamamıştı. fakat fuar şehirleri tumuvası'ndaki temsilcimiz, göztepe yüzümüzü güldürüyordu.
işte ilk turda belçika'nın anvers takımını 0-0 ve 3-1'lik sonuçlarlar eleyen göztepe, ikinci tura çıkmayı başarmıştı. şimdi ise karşısında atletico madrid vardı. kuvvetli ispanyol takımı madrid'deki maçta 2-0'lık net galibiyet alınca, göztepe'nin işi bitti sanılmıştı. böyle düşünenler pek de haksız değildi. çünkü göztepe'nin rakibini eleyebilmesi için izmir'de en az 3 farklı bir galibiyet alması gerekiyordu. atletico madrid de öyle kolay kolay 3 farkla altedilecek bir takım değildi.
ne var ki, göztepeliler ümitliydi. sadece göztepe'nin değil, izmir'in de sevimli siması hasmet uslu, bergama restoranı nda altaylı mazhar zorlu, izmirsporlu fevzi kaya ve diğer izmirli yöneticileri kızdırıyor, "bizim göztepe'nin bir minibüstük taraftarı vardır, ama hiçbirinin yapamadığını yapar. göreceksiniz ispanyolları da haklayacağız," diyordu. göztepe'nin yönetiminde söz sahibi zeki çırpıcılar, ahmet sevil'ler, muhittin ekiz'ler, şakir sözügür'ler, sabahattin süvari'ler, adnan süvariler ve diğer dostlar elele vermiş, takıma moral aşısı yapıyorlardı.doğrusu türk basını da karşılaşmayı bir milli maç havasına sokmuştu.
giderek herkes "göztepeli" oldu. atletico madrid büyüktü büyüklüğüne.. fakat "niçin olmasın?" çoğu milli takımda uluslararası maç deneyimi kazanmış göztepe futbolcuları, kendi evlerinde kendi seyircileri önünde oyuna sakin, telaşsız götürmekle başarıya ulaşabilirlerdi.
gerçekten öyle oldu. göztepe ne denli sakinse, ispanyollar o derece telaşlıydı. hele 2-0 dan sonra iyice paniğe kapıldı ve türk temsilcisinin işini kolaylaştırdılar. atletico madridlilerin bir hatası da, oyunu bırakıp hakemle uğraşmaları oldu. bu, kendilerine pahalıya patladı. tabii, herşeyden önce ispanyolların ağır yenilgiye uğramalarındaki ilk neden göztepe'yi çok hafife almış olmalarıydı. bir atletico madrid yöneticisinin "izmir'e turistik geziye geldik" demesi bile, bu hafife alışın canlı deliliydi.
adnan süvari'nin öğrencileri maça hızlı girmiş ve bu hızı hiç eksiltmeden sürdürmüşlerdi. ispanyollar bu ilk hızı sertlikle kapamaya kalkışınca, bir penaltı golünü ağlarında buluverdiler. 15'inci dakikada topla dalan fevzi itilerek düşürüldü. yugoslav hakem de haklı penaltıyı vermekte tereddüt göstermedi. halil'in sert şutu, göztepe'nin ilk golüydü. çok geçmeden kaptan gürsel kafayla ikinci golü ağlara yollamıştı. bu arada bir ispanyol oyuncusunun hakeme saldırısı, oyunu durduruyor, hakem futbolcuyu dışarı atıyordu. ispanyolların uluslararası piyasada bu yoldaki şöhreti bilinirdi. yenilmeye başladılar mı, sertliğe, kavgaya, olaya saparlardı. izmir'de de böyle yapıyorlardı. göztepe'nin 2-0 galip duruma yükselmesiyle, madrid'de sağladıkları avantaj yok olmuştu. şimdi izmir takımı kendi evinde bir üçüncü gol attı mıydı, her şey bitecekti. işte bu düşünce atletico madridlileri iyice çileden çıkarıyor, futbollarını büsbütün kaybediyorlardı.
göztepe'nin bu büyük zaferi yıllar yılı unutulmayacak, kuşaktan kuşağa bir efsane gibi anlatılacaktı. türkiye'de futbolun doğduğu şehir olan izmir'de futbolda iddialı bir ülkenin temsilcilerini alaşağı etmiştik. kolay başarılır, kolay yaşanır bir olay mıydı bu?..
ilk basımı 2006 yılı olan serkan boyacıoğlu'nun derlediği "inadına göztepe" kitabından;
aydın engin'in "bir otobüs dolusu taraftar..." başlıklı yazısından;
işte şimdi, yazının tam burasında bir "göztepe anısı"nın yeridir.
hayır, 1968-1969 mevsiminde rakiplerin kimini eleyerek, kiminde şansı kurada gülerek, kiminde "hükmen galip" gelerek uefa kupası'nda (o zaman adı fuar şehirleri kupası idi, sonradan uefa kupası adıyla vaftiz edildi) avrupa'nın en iyi dört takımından biri olup, yarı final oynadığımız maçlardan söz etmeyeceğim. istanbul'un adı büyük takımları avrupa kupalarına henüz ilk turda veda ederken göztepe'nin "en iyi dört"ten biri oluşu ile öğünecek değilim.
hayır 1860 münih'ten tek gol atıp dokuz gol yediğimiz o kara günü de anlatmayacağım. o gün hava yağmur, saha çamur, hakem berbattı ve galiba top da yuvarlak değil dört köşe filandı. yani neyse... 1967-1968 mevsimiydi.
futbol mevsiminden değil, tiyatro mevsiminden de söz ediyorum.
ben "müptedi" bir yazardım. bir oyun yazdım: aykırı. o dönemin namlı ve saygın tiyatrolarından gülriz sururi-engin cezzar topluluğu oyunumu repertuvarlarına aldı. mevsim benim oyunumla açıldı. tuncel kurtiz, engin cezzar, müjdat gezen gibi oyuncular rol aldılar. dramatik, hatta tragedya türünü çağrıştıran bir oyundu. ciddi, gamlı, ağır, karanlık...
salon tıklım tıklım dolu. seyirci kendini iyiden iyiye oyuna kaptırmış, çıt çıkarmadan izliyorlar. ben hariç. kuliste küçük cep radyosuna kulağımı yapıştırmış ispanya'da atletico madrid-göztepe maçını dinliyorum. gerçek bir taraftarım ya. tiyatrodaki oyun umurumda değil, stadyumdaki oyun ise alabildiğine umurumda. tuncel kurtiz de göztepe'yi tutuyor. ama o gerçek bir taraftar değil, "arkadaş durumu"ndan o geceliğine göztepeli. birinci perdenin sonuna yakın bir gol attık: 1-0. kulis aralığından sahnede icra-ı sanat etmekte olan meslek arkadaşım, ev arkadaşım ve "bir gecelik göztepeli" arkadaşım tuncel kurtiz'e elimle 1-0'ı gösterdim. seyirciye çaktırmadan eliyle sordu: biz mi geçirdik?
oyunun ikinci perdesi, maçın ikinci yarısı başladı. oyunun finali yaklaştı. tuncel kurtiz ve engin cezzar sahnede döktürüyorlar. ben de kuliste radyo başında tepiniyorum. sonra olan oldu. yani olması gereken oldu. -galiba- halil çaktı, topu atletico madrid kalesininin tavanına astı: 3-0. kalktım kulis aralığından tuncel kurtiz'e baktım. o da bana. elimle 3'ü gösterdim. o ağdalı oyunun en ağdalı sahnesinde, bütün gözler ona dikildiği için eliyle, koluyla işaret yapması mümkün değil. elimle bir kez daha "üç" yapıp, malum işaretle tamamladım: biz geçirdik!
kurtiz birden naralarıdır: - hey yavrum hey. bu iş bu kadar işte!..
böyle bir diyalog yazmamıştım. engin cezzar da bütün provalar boyunca böyle bir diyalog duymamıştı. şaşırdı. kurtiz güç bela toparlandı, hiçbir şey olmamış gibi kaldığı yerden oyuna devam etti. göztepelilik budur işte. bırakın benim gibi safkan taraftar, doğma büyüme göztepeli olmayı, tuncel kurtiz gibi "bir gecelik göztepeli" bile tiyatro sanatının saygınlığını birkaç saniyeliğine de olsa gözardı edebilir.
