sevecen tunç'un "trabzon'da futbolun toplumsal tarihi: mektepliler, münevverler, meraklılar" kitabından;
1923 senesinin yaz aylarında idman ocaklı sporcuların istanbul'a gitmesi gündeme gelir. ocaklı idarecilerin bir sûredir galatasaray başkanı yusuf ziya öniş ve tici başkanı ali sami yen ile yaptıkları görüşmeler sonuç getirmiş, dönemin bu önemli spor adamları, kafile için istanbul'da kalacak yer sağlayacaklarını ve her türlü kolaylığı göstereceklerini kulübe iletmişlerdir. fakat ulaşım masraflarının kulübün bütçesinden karşılanması neredeyse imkânsızdır. yardım çağrısına kulak veren kulübün hami reisi kazım karabekir paşa, gülcemal vapurunun ikinci mevkisini sporcu ve idarecilerden oluşan 20 kişilik ocak kafilesi için ücretsiz olarak tahsis etmiştir. kimler yoktur ki istanbul yolcuları arasında? pertev, münir subaşı, kaptan rıza, süleyman rıza, sedat nemli, şevket çulha, cevdet akçay, münif saruhan, sedat subaşı, hacı emin barutçu, ismail hakkı melek, sabri karlıkzade, halat temel, anam arif, ragıp, feyzi., esat, necati, tahsin, lütfü, hikmet beyler... yerel gazeteler bu geziden, "istanbul'a trabzon dan olduğu kadar anadolu'dan da birinci defa" gerçekleştirilecek bir spor seyahati olarak söz eder. ocaklı idarecilerden biri, seyahatlerinin amacının "istanbul idmancıları ile boy ölçüşmekten ziyade, onlardan istifade etmek, anadolu idmancıları ve istanbul idmancıları arasında kardeşlik hislerini takviye etmek'" olduğunu açıklar.
4 temmuz da yola çıkan kafile, dört beş günlük bir deniz yolculuğunun ardından istanbul'a varır. galata rıhtımında ocaklıları karşılayanlar arasında galatasaray kulübünden faik üstünidman, yusuf ziya öniş, adil giray ve malik bey gibi isimler vardır. ocaklılar bu seyahatte sadece sporcular la değil; istanbul valisiyle, devletin üst kademelerinden bürokratlarla, tüccar ve iş adamlarıyla temaslar kurarlar. hatta kafilenin ihtiyaçlarının karşılanması için istanbul'daki tanınmış trabzonlu tüccarlardan 400 liralık bir yardım bile toplanır. dönemin en önemli spor dergilerinden spor alemi, trabzon idmanocağı'nın futbol maçlan yapmak üzere istanbul'a geldiğini yazar. trabzonlu sporcular istanbul'daki ilk günlerinde aynı tarihlerde istanbul'da bulunan çek şampiyonu ünlü slavia prag takımını izleme şansı bulurlar. ocaklı sporcular, bu maçlarda izledikleri futbol tekniğinden çok faydalandıklarını ileriki yıllarda sıklıkla dile getireceklerdir. hatta slavia kalecisini taklit ederek kendini geliştiren sedat nemli'nin trabzon'a modern kaleciliği getiren isim olduğu söylenecektir. idmanocağı futbol takımı, 23 temmuz günü istanbul'daki ilk sınavını galatasaray karşısında verir. bu aynı zamanda trabzonlu futbolcuların istanbul'da ilk defa sahaya çıkışlarıdır. beşiktaş'ın unutulmaz ismi şeref bey'in yönettiği maçta, taksim stadı'ndan 4-2 galip ayrılan taraf sarı kırmızı renklerin istanbul temsilcisidir. 26 temmuz'da ocaklılar, bu defa papazın çayın'ndaki yerlerini alırlar. rakip, zeki rıza sporel, cafer çağatay, sadi kurt, nedim kaleci ve alaaddin baydar gibi dönemin efsane futbolcularından kurulu istanbul muhteliti'dir. başarılı bir oyun ortaya koysalar da ocaklı gençler güçlü rakipleri karşısında sahadan 2-0 mağlup ayrılırlar. ocaklılar, atletizm müsabakaları, futbol karşılaşmaları ve çeşitli sosyal temasların ardından, 30 temmuz günü istanbul'dan ayrılırlar. ümit vapuru ile yola çıkan kafile 2 ağustos'ta trabzon'a vanr. kayıklar dolusu halk, 'istanbul'da memleketlerini temsil eden' genç sporcuları büyük bir coşkuyla daha vapur limana yanaşmadan denizde karşılayacaktır.
kentin futbol belleğinde önemli bir yer tutan bu gezi sırasında ali sami yen kulüp temsilciliğini kabul etmiş; idmanocağı da, türkiye idman cemiyetleri ittifakı'na kaydolarak 'tescil edilmiş ilk anadolu kulübü' olma ünvanını kazanmıştır. ilk olmak, öncü olmak demektir. şevket çulha, istanbul'dan edindikleri "futbol görgüsü"nü düzenledikleri gezilerle diğer karadeniz illerine öğrettiklerini ve bu şekilde komşu çevrelere öncülük ettiklerini söylemiştir. görüldüğü gibi trabzon futbolunun "ilkler" üzerine kurulu iddiası daha geniş bir coğrafyaya aittir ve gücünü kentin tarihsel öncü rolünden almaktadır.
1920'lerde gerçekleştirilen bir başka ilk, uluslararası bir spor temasıdır. konuk ekibin 1920'lerin ikinci yarısında tiflis'ten geldiği bilinse de kesin tarih netleştirilememiştir. temas, trabzon'un tanınmış tüccarlarından lütfü pulathaneli'nin kurduğu bağlantıyla gerçekleştirilmiş; rus kadın ve erkek sporculardan kurulu ekip trabzobn'da futboldan atletizme çeşitli spor müsabakalar düzenlemiştir.
) 
