sabah gazetesinden melih şabanoğlunun yazısından alıntıdır
alciades gigghia, tam 50 yıl sonra rio de janerio'ya indiğinde, havaalanındaki pasaport görevlisi bir kız uzun uzun incelemişti pasaportunu. "bir sorun mu var" diye sorma gereği duymuştu yaşlı uruguaylı. soruya soruyla yanıt vermişti pasaport kontrolü yapan genç brezilyalı kız. "siz o gigghia mısınız?"
evet o gigghia'ydı. o tarihten tam 50 yıl önce brezilya'da düzenlenen dünya kupasının finalinde brezilya'yı yıkan golü atan uruguaylı gighhia.
bu gol öylesine yıkmıştı ki maracana stadı'nı brezilya'nın ilk dünya şampiyonluğunu görmek için dolduran 200 bin brezilyalı'yı. ve radyoları başında maçı dinleyen milyonları, tüm brezilya'yı. sonradan yapılan bir yakıştırmanın da altını çizdiği gibi, aslında brezilya'nın hiroşiması'ydı o final. o maçtan yıllarca yıllarca sonra doğanlar bile, seyretmemiş olsalar bile o finali, radyolarından dinlememiş olsalar bile o sessizliği, kalplerinde yaşadılar her an o kã¢busu. o maçtan neredeyse 25 yıl sonra doğan o pasaport görevlisi kız gibi.
evet benim" demişti 50 sene önce 79'uncu dakikada uruguay'ın galibiyet golünü atan gigghia pasaport görevlisi genç kıza 2000 yılında, "1950 çok eskilerde kaldı." golü attığında maracana stadı'ndaki o cehennem sessizliğini yaşamasına karşın, aslında yaptığı şeyin brezilya için ne anlama geldiğini 50 yıl sonra anladı gigghia. pasaport görevlisi kız "brezilya'da o günü biz her gün yüreğimizde hissediyoruz" dediğinde ona.
acı. kesif bir acı. bu oldu, brezilya'nın bütün kuşaklarına ait insanların payına düşen o finalden. hiçbir zaman unutmadı bu maçı brezilya. hep araştırıldı nedenleri yenilginin. (mesela ikinci golde hatası olduğu ileri sürülen brezilya'nın afrika kökenli kalecisi barbosa günah keçisi ilan edildi ırkçı bir yaklaşımla. lanetlendi barbosa. sadece o değil, onun şahsında afrika kökenli tüm kalecilerdi lanetlenen. bu lanet yüzünden 1950'den 2002'ye, 52 yıl boyunca düzenlenen hiçbir dünya kupasında afrika kökenli hiçbir kaleciye giydirilmedi altın sarısı brezilya ulusal forması.)
trajediye ilişkin futbol ve akıl dolu tek açıklama
futbola ilişkin tek akılcı açıklama, finalde kaybeden takımın en iyi futbolcusu zizinho'dan geldi yıllar sonra. "usta ziza"ya göre brezilya'nın finalde kaybetmesinin nedeni wm sistemi oynamasıydı. daha doğrusu uruguay'ın wm sistemiyle oynamamasıydı. "kaybettik" dedi zizinho, yıllar sonra bir gazeteciye. "çünkü wm oynadık. ispanya wm oynadı, isveç ve yugoslavya da. biz üçünü de yendik. ancak uruguay wm oynamadı. biz dünya kupasını wm yüzünden kaybettik."
doğru. finalde hangi sistemle oynamadığı biliniyor uruguay'ın, ama hangi sistemle oynadığı bilinmiyor hã¢lã¢. zizinho'ya göre 1950'den yıllarca önce babasının çalıştırdığı bir takımda uyguladığı sistemi oynuyordu uruguay. yaygın ve herkesçe bilinen adı bile yoktu bu sistemin. zizinho'ya göre çılgın bir sistemdi uruguay'ın oynadığı. adı da bir uruguaylı oyuncuya göre "es viejo sistema"ydı, yani "eski sistem"di galiba.
